Dio Gradine u Taviji urušio se zbog odrona zemlje i iskopavanja kamena u neposrednoj blizini ovog arheološkog lokaliteta koji i danas svjedoči o nastanjenosti Kostajnice u davnim vremenima.

Zidine debele gotova dva metra, ozidane umijećem kakvim se, uz sva moderna pomagala, ne mogu podičiti ni današnji majstori svog zanata, srušili su se u podnožje uzvišenja na kome su odolijevali vremenu još od praistorije.

Riječ je o praistorijskom arheološkom lokalitetu koji se nalazi nedaleko od Kostajnice, na uzvišenju u Marinkovićima u Taviji.

Gradina je pristupačna, visoka oko 40 metara, opasana je kanalom, a kompletan promjer iznosi oko 50 metara.

Sa zaravnjenog dijela lokaliteta puca širok vidik na okolinu.

Imajući u vidu dominantan geografski položaj, može se zaključiti da je gradina služila kao naseljeno utvrđenje za izviđanje, a s obzirom na stratešku lokaciju vrlo je vjerovatno da je korištena i u kasnijim istorijskim periodima.

Njen značaj ogleda se u činjenici da ukazuje na kontinuitet naseljavanja ovog prostora od praistorije do danas.

O tome svjedoči i toponim “Gradina”, koji uglavnom označava utvrđeno naselje na teško pristupačnom prirodnom uzvišenju sa ciljem lakše odbrane i bolje kontrole i osmatranja okoline.

Da pojasnimo, toponimi su riječi koje označavaju nazive mjesta, naselja, gradova i drugih geografskih pojmova i predstavljaju prve informacije o naseljenim mjestima, njihovim stanovnicima i kulturama.

Važni su jer ukazuju na karakterističnost nekog prostora i upućuju na mogućnost arheološkog lokaliteta.

Takav je i toponim ”Gradina”, jedan od najčešćih toponima koji ukazuju na ostatke praistorijskih naselja, a održao se “sa koljena na koljeno” do dan danas u mnogim krajevima.  

Ima i Kostajnica “Gradinu”, nekadašnje utvrđeno naselje, lokaciju na kojoj su još u praistoriji stanovnici sebi uredili mjesto za život ili strateški utvrđeni položaj sa koga su mogli procijeniti prijeti li im opasnost.

Mi danas na ovakvim terenima uglavnom ne stanujemo, tražimo pristupačnije prostore kako bi nam sve bilo nadohvat ruke i u blizini. Imamo i neke moderne uređaje za procjenu eventualne opasnosti.

Međutim, imamo li neku spravu (kad već osjećaja nemamo) koja bi nam pomogla da procijenimo opasnost od zaborava i neukosti, nešto što bi nas podsjetilo da istorijsko i kulturno nasljeđe moramo čuvati i prenositi na buduće naraštaje.

Baš kao što su naši dalji i bliži preci toponim “Gradina” sačuvali i na brigu prenijeli nama, kao da kažiprstom pokazuju: Ovdje se nekad davno živjelo u skladu sa prirodom i od prirode i dio je vaše istorije i kulture?!

I ne samo toponim “Gradina”, nego i toponime “Umke”, “Crkvina”, “Oštra Glavica”, “Palež”… i “Kostajnica”.

Ili nam je ignorisanje lakše?

Ili nam je prikolica iskopanog kamena važnija od hiljada godina istorije i civilizacijskog i kulturnog identiteta?

Jer upravo to se događa, Gradina u Taviji se urušava, što zbog prirodnog klizanja zemljišta, što zbog ljudskog faktora, odnosno iskopavanja kamenog materijala u neposrednoj blizini lokaliteta, a mi ne vidimo, ne reagujemo, ne dokumentujemo, ne prijavljujemo, ne tiče nas se.

Možda u ovoj nehumanoj trci da sami sebi ugodimo, koliko god to apsurdno bilo, zaboravljamo da onaj ko nema prošlost, nema ni budućnosti.

Izvor podataka o Gradini: Ljubica Srdić, “Kostajnica-kulturno-istorijski razvoj”