Na današnji dan 2020. godine, kada su časovnici pokazali 12.20 časova, zemljotres je poljuljao život u Kostajnici. U isto vrijeme objavljujemo tekst kojim obilježavamo tačno godinu dana od tada.

Kako bismo što bolje opisali ovo sjećanje, priču ćemo poredati hronološki i u brojevima.

Najjačem zemljotresu su prethodila tri slabija 28. decembra koja su bila neka vrsta upozorenja na ono što slijedi. U 06:28 časova probudio nas je zemljotres jačine 5,0 stepena, da bi u 07:49 zatreslo snagom od 4,7 stepeni po Rihteru, a u 7:51 4,1 stepen. I svi smo mislili da je najgore prošlo.

Međutim, 29. decembra, kada su kazaljke na časovnicima pokazivale da je 12:20, počelo je da tutnji, hukti i trese. Snaga naše planete pokazala je svoju nadmoćnost i učinila da još jednom shvatimo koliko smo mali i slabi u odnosu na ovu izvanrednu silu.

Zemljotres snage 6,4 stepena po Rihteru dogodio se na dubini od 10 kilometara s epicentrom 3 km jugozapadno od Petrinje u Hrvatskoj.

Maksimalni intenzitet osjećaja procijenjen je na od VIII (jako štetno) do IX (razorno) stepeni na evropskoj makroseizmičkoj skali.

Zemljotres se osjetio u Hrvatskoj, kao i u dijelovima Slovenije, Austrije, Bosne i Hercegovine, Srbije, Mađarske, Slovačke i Italije, te u nekim dijelovima Crne Gore, Njemačke i Češke.

A osjetili su ga i trajno uitisnuli u pamćenje i građani Kostajnice koja je najviše stradala u BiH.

I danas se prepričavaju lični doživljaji ove katastrofe, kako je jezovito zvučala sirena za uzbunu, kako su ljudi pokušavali izaći iz kuća, a nisu mogli pronaći ravnotežu, kako su zgrade plesale, kako su pucali i rušili se zidovi, zvonili crijepovi, kako su roditelji sa posla izbezumljeno potrčali po djecu koja su bila u vrtiću ili sama u kućama…

Prekinut radni proces, kolone automobila i građani koji su izašli na ulice u nevjerici i strahu gledajući jedni u druge, neka haotična gužva, a činilo se da nesvjesno jurimo u svim pravcima bez smisla i svijesti.

Dva lica su povrijeđena, a materijalna šteta bila je vidljiva na gotovo svakom koraku.

U 13:30 u prostorijma Osnovne škole “Petar Mećava” održan je sastanak opštinskog Štaba za vanredne situacije i proglašeno je vanredno stanje, a prvo što je trebalo uraditi bile su hitne intervencije: Ukloniti oštećena krovišta i dimnjake koji ugrožavaju bezbjednost, hitno sanirati krovove da ne prokišnjavaju, odgovoriti na sve pozive građana, organizovati nadležne službe, obići najoštećenije objekte i procijeniti koliko su uslovni za život i rad, obezbijediti alternativni smještaj...

U pomoć je pristigla i Republička uprava Civilne zaštite koja je, sa pripadnicima Civilne zaštite iz Trebinja, Foče i Bijeljine, u narednim danima dala nemjerljiv doprinos, radeći od jutra do mraka na nepristupačnim krovovima.

Već 31. decembra počinje raditi matična služba i služba za ovjeru dokumenata, a Radio Kostajnica ponovo emituje program, škole i vrtić su zatvoreni.

Budi se i solidarnost koja ne poznaje ograničenja u bilo kom obliku. Pristiže pomoć u hrani, odjeći, građevinskom materijalu, javljaju se volonteri koji pomažu najugroženijim građanima.

A zemlja i dalje diše i uzrokuje nova oštećenja na već načetim objektima. Samo do 31. decembra zabilježeno je 97 jačih ili slabijih podrhtavanja tla, a do kraja marta 2021. godine evidentirano je preko 9.000 zemljotresa koji se nastavljaju i manjim intenzitetom dešavaju i sada, godinu dana kasnije.

Na svaki jači zvuk počeli smo se trzati, obično izgovarajući značajnu rečenicu “Evo ga opet!”, kao neko besmisleno upozorenje. Počeli smo umišljati da ljulja i kad nije tako, uvijek na nekom oprezu i ivici živaca, iščekujući nešto što se predvidjeti i najaviti ne može.I možda su upravo ta bespomoćnost i neizvjesnost kod zemljotresa najstrašniji.

U januaru je pokrenuta  procedura kategorizacije objekata u saradnji sa Ministarstvom prostornog uređenja, građevinarstva i ekologije i Republičkom direkcijom za obnovu i izgradnju, a stiglo je i devet stambenih kontejnera za smještaj ljudi koji su ostali bez krova nad glavom.

Pregledano je 2.858 objekata, a kategorisano 937. Značajna oštećenja pričinjena su na objektu područne osnovne škole u Petrinji, srednjoj školi, Crkvi Svete Trojice i parohijskom domu, Medžlisu Islamske zajednice, te na Vijećnici, odnosno zgradi opštine, zgradi Magistrata i objektu u kome je bio smješten Radio Kostajnica pa su javna preduzeća i ustanove izmještene iz ovih objekata, a opštinska uprava je preseljena u objekat preduzeća Protherm. Značajna materijalna šteta pričinjena je i na infrastrukturi i objektima privrednih subjekata.

Ukupna šteta procijenjena je na 9.606.704,96 KM, a u Kostajnicu je stiglo 2.187.650 KM pomoći u novcu i građevinskom materijalu.

Vanredno stanje je ukinuto 23. jula 2021. godine, jer je procijenjeno da je prestala neposredna opasnost od zemljotresa.

Danas, godinu dana nakon zemljotresa u stambenim kontejnerima i drugim vidovima alternativnog smještaja živi deset porodica, a trajni smještaj još nije riješen ni za opštinsku upravu, Centar za socijalni rad, poslovnicu Zavoda za zapošljavanje, poslovnicu Fonda PIO, Javno preduzeće “Radio Kostajnica”, dječiji odjel Narodne biblioteke “Nevenka Stanisavljević”, Turističku organizaciju, opštinsku organizaciju Crvenog krsta i Boračku organizaciju opštine Kostajnica, dok djeca iz Petrinje pohađaju centralnu osnovnu školu u Kostajnici.

Ali obnova je počela, kao i procedura za izgradnju sedam objekata koja bi trebalo da počne u martu iduće godine. Prema podacima opštinske uprave, u obnovu je do sada uloženo 1.800.000 KM, i to kao finansijska podrška ili pomoć u vidu građevinskog materijala. Pomoć za sanaciju oštećenja na kućama do sada je dobilo više od 400 porodica.

Privredni subjekti na pomoć opštine u sanaciji štete čekaju dok se ne završi sanacija privatnih objekata.

Načelnik opštine Nikola Janjetović ističe da ove godine opština Kostajnica zvanično ne obilježava prvu godišnjicu razornog zemljotresa, jer smo još uvijek u procesu obnove i oporavka.

Kako je rekao, potpuno rješavanje problema uzrokovanih zemljotresom očekuje se tokom 2022. godine.

A dok čekamo tu novu godinu, kao i uvijek krajem decembra, nadamo se nekim boljim danima i istovremeno bilježimo prvu godišnjicu zemljotresa. I obećavajući da ćemo biti skromniji, časniji i bolji u svakom pogledu, na spisak novogodišnjih želja sa posebnom pažnjom dodajemo i onu da svi imamo krov nad glavom i topli dom.

 ZEMLJOTRES U BROJKAMA:

Snaga: 6,4 stepena po Rihteru

Epicentar: 3 km jugozapadno od Petrinje /Hrvatska/, na dubini od 10 km

Vrijeme udara: 29.12.2020., 12:20 časova

Trajanje: Tridesetak sekundi

Broj povrijeđenih: 2

Broj oštećenih objekata: 937

Kategorizacija: 13 objekata kategorije VI, 32 objekta kategorije V, 63 objekta kategorije IV, 122 objekta kategorije III, 212 objekata kategorije II i 495 objekata kategorije I

Ukupna šteta: 9.606.704,96 KM

Šteta na građevinskim objektima: 7.032.297,12 KM

Šteta na infrastrukturi: 2.014.139,00 KM

Šteta pričinjena klizištima: 405.000,00 KM

Šteta u privredi: 239.968,84 KM

Vanredno stanje: 29.12.2020.-23.07.2021.

Pristigla pomoć: 2.187.650,00 KM (Vlada Republike Srpske 300.000,00 KM, Savjet ministara BiH 100.000,00 KM, Opštine i drugi donatori 293.000,00 KM, Švajcarski Karitas 160.000,00 KM, Vlada Srbije 950.000,00 KM, Vlada Kantona Sarajevo 50.000,00 KM, Crveni krst 137.650,00 KM, Vlada Vojvodine 200.000,00 (u građevinskom materijalu)

Za godinu dana u sanaciju uloženo: 1.800.000,00 KM (u građevinskom materijalu i novcu)

Psihološki momenat: Nemjerljiv